Hierdie artikel is losweg
gebaseer op ‘n artikel deur Vanguard in Maart 2016 gepubliseer: “Reframing
investor choices: Right mindset, wrong market”
Deur Daniel R Wessels
Mei 2016
Ek het in die onlangse verlede redelik rondgereis en
staatgemaak op sosiale nutsprogramme
(“apps”) om gastehuis en bed-en-ontbyt verblyf op verskillende plekke te bespreek. Ek het al vantevore van “Airbnb”
gehoor, maar nie werklik besef hoe kragtig
en uitstekend sulke programme kan werk nie (ek het vir my doeleindes van
die Suid-Afrikaanse pasgemaakte “Lekkeslaap” netwerk gebruik gemaak). Buiten
dat jy jou verblyf volgens smaak en sak kan kies, is die bespreking en betaling
daarvan alles in ‘n oogwink afgehandel. Verder word bevestiging en
adresbesonderhede elektronies uitgestuur, plus “reminders” ‘n enkele dag of
twee voor jy by die betrokke plek sou oornag.
Soortgelyk vind ek die gebruik van die taxidiens
nutsprogram “Uber” baie nuttig, waarskynlik net beperk tot die groter
metropole, maar vir iemand soos ek wat ‘n doelbewuste besluit geneem het om my eie
voertuig kilometers (en uiteindelik hoë verskuilde voertuigkostes en
verkeerstres) te beperk en, waar ek kan, openbare vervoer of taxidienste te
gebruik, is dit van onskatbare waarde. Met
“Uber” weet ek weet wie die taxibestuurder is, hoe ver hy van my optelpunt is
(GPS tegnologie), die beraamde koste van die rit, en ek hoef geen kontant vir die rit te betaal nie
omrede die koste daarvan elektronies van my bankrekening verhaal word.
So is daar sekerlik nog hordes sulke nutsprogramme vir
alledaagse gebruik beskikbaar en die koms van hierdie tipe programmatuur het
die besluitnemingsproses met sulke kwessies (waar om te bly, waar om te eet,
watter besienswaardighede om te besoek, ens.) oneindig vergemaklik.
‘n Belangrike gemene deler van al hierdie hededaagse nutsprogramme
is dat daar ‘n kliënt-terugvoer graderingsisteem (“customer review rating”)
bestaan wat jy kan raadpleeg alvorens jy jou finale besluit hoef te neem. Waarskynlik nog meer belangrik, is dat
hierdie terugvoer redelik akkuraat is – byvoorbeeld, ‘n vierster gradering is
inderdaad vier sterre werd - onthou hierdie
gradering is die samevoeging van objektiewe opinies, soos deur vorige
kliente ervaar, en met geen ander bybedoelings as om eerlik hul persoonlike
ervaring met ander te deel nie. Dit opsigself
is meer werd as hordes fotos of ‘n netjiese beskrywing van die goedere of
dienste (bemarkingsbrosjures) waarin jy mag belangstel.
Verder, ‘n diens met top gradering is geneig om dieselfde
hoë standaarde met verloop van tyd te handhaaf. Dieselfde geld ten opsigte van
dienste met swakker graderings, wat geneig is om dieselfde minder goeie aanslae
met verloop van tyd te ontvang. Byvoorbeeld, navorsing in Amerika het bevind
dat top universiteite/kolleges hul rangorde-posisies met verloop van tyd min of
meer handhaaf, m.a.w. ‘n relatief-onbekende kollege sal nie uit die bloute ‘n
top-tien posisie inneem nie, of ‘n top kollege sal nie dramaties uit die top
posisies val nie. Soortgelyke ervarings is geldig vir restaurante, hotelle en
verblyfplekke, vermaak, professionele dienste en goedere soos motorvoertuie,
“wit goedere”, en nog vele meer.
Dus, dit maak baie sin om sulke objektiewe inligting na
te gaan alvorens jy jou finale besluit sou neem. Trouens, sonder om te veel van
jou eie tyd te spandeer, kan hierdie terugvoer-sisteme eintlik as ‘n betroubare
“kortpad” (“heuristic” of “rule of thumb”) tot goeie besluite en uitkomste
beskou word.
Die tipiese, rasionele besluitnemingsraamwerk wat ons in
alledaagse omgewing toepas kan as volg beskryf word:
Identifiseer ‘n behoefte; doen navorsing en versamel inligting; evalueer
alternatiewe; neem ‘n besluit; evalueer tevredenheid met aankope.
‘n Betroubare “kortpad” soos kliënte-terugvoer en
graderingsisteme van goedere of dienste ondervang baie van die vereiste
navorsingswerk om by dieselfde antwoorde uit te kom. Anders gestel, en om my gesprek uiteindelik
na beleggings te lei, historiese prestasie in ‘n “konstante” besluitnemingsomgewing
is van onskatbare waarde om ‘n goeie besluit te kan neem. Dit is egter ongelukkig
nie waar as dit by beleggings kom nie omrede ‘n top-presterende belegging
onwaarskynlik nog steeds ‘n top-presterende belegging ‘n paar jaar jaar later
sou wees!
Die fundamentele probleem met hierdie wisselvalligheid
wat die beleggingsomgewing kenmerk, is
dat daar soveel ekonomiese veranderlikes ter sprake is wat toekomstige
opbrengste kan beïnvloed en wat onmoontlik vandag akkuraat voorspel kan word.
Die onderstaande tabel toon die wisselvallige aard van
verskillende tipe beleggings oor tyd aan – die “beste” belegging oor ‘n
bepaalde tydperk is nie altyd beter wanneer oor ander tydperke gemeet
word nie en sal van tyd tot tyd selfs swak
teenoor alternatiewe vaar.
Bateklas prestasie en rangorde:
|
YEAR
|
BEST
|
2ND BEST
|
3RD BEST
|
WORST
|
|
1989
|
EQUITIES
|
PROPERTIES
|
BONDS
|
CASH
|
|
1990
|
BONDS
|
CASH
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
|
1991
|
EQUITIES
|
PROPERTIES
|
BONDS
|
CASH
|
|
1992
|
BONDS
|
CASH
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
|
1993
|
EQUITIES
|
BONDS
|
PROPERTIES
|
CASH
|
|
1994
|
EQUITIES
|
PROPERTIES
|
CASH
|
BONDS
|
|
1995
|
BONDS
|
CASH
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
|
1996
|
CASH
|
EQUITIES
|
BONDS
|
PROPERTIES
|
|
1997
|
BONDS
|
CASH
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
|
1998
|
CASH
|
BONDS
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
|
1999
|
EQUITIES
|
PROPERTIES
|
BONDS
|
CASH
|
|
2000
|
PROPERTIES
|
BONDS
|
CASH
|
EQUITIES
|
|
2001
|
EQUITIES
|
BONDS
|
CASH
|
PROPERTIES
|
|
2002
|
PROPERTIES
|
BONDS
|
CASH
|
EQUITIES
|
|
2003
|
PROPERTIES
|
BONDS
|
EQUITIES
|
CASH
|
|
2004
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
BONDS
|
CASH
|
|
2005
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
BONDS
|
CASH
|
|
2006
|
EQUITIES
|
PROPERTIES
|
CASH
|
BONDS
|
|
2007
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
CASH
|
BONDS
|
|
2008
|
BONDS
|
CASH
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
|
2009
|
EQUITIES
|
PROPERTIES
|
CASH
|
BONDS
|
|
2010
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
BONDS
|
CASH
|
|
2011
|
BONDS
|
PROPERTIES
|
CASH
|
EQUITIES
|
|
2012
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
BONDS
|
CASH
|
|
2013
|
EQUITIES
|
PROPERTIES
|
CASH
|
BONDS
|
|
2014
|
PROPERTIES
|
EQUITIES
|
BONDS
|
CASH
|
|
2015
|
PROPERTIES
|
CASH
|
EQUITIES
|
BONDS
|
DRW Investment Research
‘n Verdere probleem is dat professionele fondsbestuurders
nie konsekwente relatiewe prestasies teenoor hul mededingers kan lewer
nie. Enersyds, wanneer hul onderskeie prestasies oor verskillende tydperke
gemeet word, word wisselvalligheid in relatiewe prestasies opgemerk. Byvoorbeeld,
die onderstaande tabel toon die top-twintig presterende aandeelfondse oor die
afgelope tien jaar aan. Let op die verandering in kleurskema (vanaf donkergroen
= top prestasie, geel = middelmatig en
rooi = swak) wanneer hierdie fondse se prestasies oor korter opbrengsperiodes
aangegee sou word. Selde sal ‘n fonds oor verskillende periodes dieselfde hoë
standaard van relatiewe prestasies oplewer.
Tydperk
geëindig 31 Maart 2016:
|
Fund
|
10-year
|
7-year
|
5-year
|
3-year
|
2-year
|
1-year
|
|
Nedgroup Inv Private Wealth Equity
A
|
15.4
|
21.4
|
19.8
|
18.9
|
13.8
|
5.1
|
|
Coronation Top 20 A
|
14.7
|
18.1
|
12.9
|
10.2
|
2.1
|
-1.8
|
|
Foord Equity R
|
14.4
|
20.9
|
16.9
|
14.0
|
8.2
|
0.7
|
|
Coronation Equity R
|
14.3
|
19.6
|
14.8
|
13.0
|
6.2
|
2.0
|
|
Prudential Dividend Maximiser A
|
14.0
|
17.3
|
13.9
|
12.9
|
7.1
|
2.2
|
|
Prudential Equity A
|
13.9
|
17.4
|
14.2
|
12.7
|
6.3
|
-0.3
|
|
SIM General Equity R
|
13.7
|
18.8
|
14.7
|
13.9
|
7.7
|
2.8
|
|
Marriott Dividend Growth R
|
13.7
|
20.1
|
17.2
|
15.0
|
14.2
|
2.1
|
|
Allan Gray Equity A
|
13.6
|
17.0
|
14.5
|
13.5
|
10.0
|
9.4
|
|
ABSA Select Equity A
|
13.1
|
15.4
|
10.6
|
8.4
|
3.9
|
-3.5
|
|
Old Mutual Managed Alpha Equity A
|
12.9
|
19.0
|
15.8
|
14.6
|
10.3
|
2.6
|
|
Nedgroup Inv Value R
|
12.8
|
17.2
|
11.7
|
10.1
|
6.5
|
2.5
|
|
Old Mutual Investors R
|
12.8
|
18.8
|
15.0
|
16.0
|
10.2
|
2.6
|
|
Sanlam Select Optimised Equity B4
|
12.8
|
19.6
|
15.6
|
14.1
|
8.7
|
0.8
|
|
Investec Equity R
|
12.7
|
18.1
|
16.5
|
17.4
|
14.6
|
5.5
|
|
Investec Active Quants A
|
12.5
|
17.9
|
13.9
|
12.1
|
6.0
|
-1.8
|
|
Nedgroup Inv Rainmaker A
|
12.4
|
16.7
|
12.7
|
13.7
|
9.7
|
4.2
|
|
Kagiso Equity Alpha A
|
12.4
|
16.4
|
10.2
|
9.0
|
1.8
|
0.4
|
|
Sasfin MET Equity A
|
12.4
|
20.2
|
16.6
|
13.1
|
9.6
|
4.3
|
|
IFM Technical
|
12.0
|
16.1
|
15.0
|
14.8
|
13.6
|
5.4
|
DRW Investment Research, Morningstar
Andersyds, vandag se langtermyn top-presterende fondse (soos gemeet teen 31 Maart 2016) is oorwegend
nie dieselfde as byvoorbeeld vyf jaar terug se langtermyn wenners nie!
Tydperk geëindig 31 Maart
2011:
|
Fund
|
10-year
|
7-year
|
5-year
|
3-year
|
1-year
|
|
Investec Value R
|
28.73
|
23.23
|
13.47
|
15.82
|
19.79
|
|
Nedgroup Inv Value R
|
25.06
|
22.22
|
14.00
|
14.35
|
15.69
|
|
Nedgroup Inv Rainmaker A
|
24.22
|
21.40
|
12.17
|
8.87
|
17.22
|
|
RMB Value
|
24.02
|
21.09
|
12.25
|
6.95
|
14.51
|
|
SIM Value R
|
23.32
|
23.78
|
12.03
|
9.44
|
12.37
|
|
Allan Gray Equity A
|
22.70
|
21.00
|
12.75
|
8.47
|
16.80
|
|
Old Mutual High Yield Opp A
|
21.77
|
18.74
|
8.57
|
11.17
|
15.95
|
|
Prudential Equity A
|
21.55
|
23.59
|
13.68
|
10.91
|
13.96
|
|
STANLIB Value A
|
21.30
|
20.27
|
11.04
|
3.44
|
11.79
|
|
Investec Equity R
|
21.08
|
19.11
|
9.11
|
2.40
|
12.67
|
DRW Investment Research,
Morningstar
Byvoorbeeld, hoe sou beleggings in enige van bostaande top-tien
presterende fondse, soos gemeet teen 31 Maart 2011, die afgelope vyf jaar (tot
31 Maart 2016) gevaar het?
Tydperk geëindig 31 Maart
2016:
|
Fund
|
5-year
|
3-year
|
2-year
|
1-year
|
|
Prudential Equity A
|
14.2
|
12.7
|
6.3
|
-0.3
|
|
Allan Gray Equity A
|
14.5
|
13.5
|
10.0
|
9.4
|
|
Nedgroup Inv Value R
|
11.7
|
10.1
|
6.5
|
2.5
|
|
Investec Equity R
|
16.5
|
17.4
|
14.6
|
5.5
|
|
Nedgroup Inv Rainmaker A
|
12.7
|
13.7
|
9.7
|
4.2
|
|
SIM Value R
|
10.5
|
8.3
|
1.4
|
-5.4
|
|
Investec Value R
|
7.9
|
13.8
|
7.5
|
23.8
|
|
STANLIB Value A
|
9.8
|
7.3
|
3.2
|
4.8
|
|
Old Mutual High Yield Opp A
|
7.7
|
7.3
|
-0.1
|
-8.2
|
|
Momentum Value A
|
-1.8
|
-6.6
|
-13.4
|
-0.7
|
DRW Investment Research,
Morningstar
Wel, die opbrengste wissel van goed tot baie swak, maar
oorwegend middelmatig (skakerings van groen wys op goeie prestasies, geel
middelmatig en rooi swak). Dus, selfs langtermyn historiese prestasies as basis
vir ‘n besluit watter beleggingsfondse om in te belê is nie ‘n betroubare bron
van toekomstige prestasies nie.
Kortom, historiese prestasie is eintlik ‘n baie swak
barometer van toekomstige prestasie. Dit opsigself is nie eintlik nuus nie,
trouens alle fondse is verplig om hierdie stelling in hul bemarkingsmateriaal te
publiseer. Maar terselfdertyd vind ons ‘n ironiese situasie homself uitspeel.
Regulatoriese owerhede verplig beleggingsfondse om hul
historiese prestasies pertinent te publiseer en as dit (toevallig!) boonop goed
sou lyk, is dit niks anders ‘n goue bemarkingsgeleentheid om masssa
beleggersgeld te lok nie, met die gewraakte klousule “historiese prestasie is
nie ‘n aanduiding van toekomstige opbrengste nie” iewers in die agtergrond (in
die fynskrif) versteek.
In hierdie omgewing is historiese prestasies geredelik
beskikbaar, toekennings vir prestasies word ontvang en uitbasuin asof die
Heilige Graal uiteindelik ontdek is. Dit is dus nie vreemd dat baie beleggers
hul keuses uitsluitlik op historiese opbrengste baseer nie omrede hul mag dink
dat hierdie tipe inligting inderdaad baie belangrik is vir besluitneming.
Die gevolge hiervan vir beleggers is meerendeels
ontnugtering, selfs middelmatige opbrengste kan teleurstellend wees as jy top
prestasies verwag het, en word aktiewe omskakeling van een “wenner” na die nuwe
“wenner” in ‘n volgende periode eintlik die volgende “logiese” stap. Die netto gevolg van al hierdie omskakelings
oor tyd is waarskynlik middelmatige opbrengste (ek probeer positief wees!),
gepaardgaande met baie angs en teleurstellings langs die pad!
Die punt is beleggers wil graag staat maak op “historiese
prestasie”, wat so ‘n betroubare maatstaf is met hul keuses in ander alledaagse
besluite, maar helaas dit werk nie baie goed in die beleggingsomgewing nie. Wat
dus nodig is, is om ‘n nuwe denkwyse en besluitnemingsraamwerk spesifiek vir
die beleggingsomgewing te vorm.
Vanguard,
byvoorbeeld, stel voor dat beleggers, eerstens, daarop moet fokus om ‘n
goed-gedefinieerde plan met duidelike doelwitte saam te stel, identifiseer die
risikos wat jy bereid is om te loop asook dié wat jy kan bekostig om te neem
(risiko toleransie en kapasiteit).
Tweedens, volg ‘n gediversifiseerde (verspreide)
benadering t.o.v. beleggingsamestelling. Belê in verskillende tipe bateklasse
en geografiese markte. Te dikwels is beleggers geneig om in daardie tipe markte
te belê wat op ‘n spesifieke stadium die gewilde keuse is, asof daar geen
verandering in die dinamika van sulke markte gaan plaasvind nie en ook asof
daar duidelike “tekens” gaan wees wanneer om te skuif na die volgende
geleentheid. Eenvoudig gestel, as dit so maklik was sou alle beleggers baie
suksesvol wees, maar ons weet die teendeel is eerder waar.
Derdens, fokus op daardie aspekte wat jy kan beheer. Die
aktiewe bestudering van die jongste opbrengssyfers en beste presteerders gee
vir geen belegger enige langtermyn voorsprong nie – dié wat daarin glo, is op
‘n dwaalspoor en het nog baie om te leer. Eerder kan beleggers statistieke soos
fondsfooie (koste) bestudeer. Gegewe die inherente wisselvalligheid van
opbrengsprestasies oor tyd sou dit dalk loon om eerder laer-koste beleggings te
identifiseer en dit deel van jou “beleggingspan” te maak. Wanneer dit oor
beleggings gaan, stel Vanguard dit as
volg voor: “you get what you don’t pay for”!
Laastens, geen
mens gaan hul beleggingpogings sonder ‘n warboel van emosies ervaar nie. Die
dissipline om te hou by jou meesterplan is waarskynlik die moeilikste uitdaging
van enige belegger se loopbaan, gegewe die angs en vrese wat beleggers soms
gaan ervaar, of die ander uiterste van gierigheid om “vinnige rykdom” geleenthede
te kan benut. In hierdie verband kan bekwame raadgewers hul sout werd wees
omrede hul meer optree as gedragsadviseurs (behavioural coaches) as iemand wat
kwansuis die jongste, beste fondse vir die toekoms kan identifiseer. Ironies
genoeg, is dit juis laasgenoemde waarop baie adviseurs hulself roem, maar
eintlik is dit niks anders as ‘n blufspul nie en doen hul uiteindelik skade aan
die langtermyn opbrengste wat beleggers behoort te verdien.
